تصور کنید در جادهای پرپیچوخم رانندگی میکنید، نسیم خنکی از پنجره به داخل میوزد و موسیقی مورد علاقهتان در حال پخش است. اما ناگهان، با فشار دادن پدال ترمز، چیزی درست کار نمیکند—خودرو به یک سمت کشیده میشود یا صدایی عجیب از چرخها به گوش میرسد. این لحظه میتواند زنگ خطری برای مشکل در کالیپر ترمز باشد. کالیپر ترمز، یکی از اجزای حیاتی سیستم ترمز خودرو، نقشی کلیدی در ایمنی شما دارد. در این مقاله، علائم خرابی کالیپر ترمز را بررسی میکنیم تا بدانید چه زمانی باید دست به کار شوید و از خطرات احتمالی جلوگیری کنید. همراه خودرو مدیا باشید.
کالیپر ترمز چیست؟
کالیپر ترمز (Brake Caliper) بخشی از سیستم ترمز دیسکی خودرو است که لنتهای ترمز را به دیسک ترمز فشار میدهد تا خودرو با اصطکاک متوقف شود یا سرعتش کاهش یابد. کالیپر مانند یک گیره عمل میکند که با فشار هیدرولیکی (از طریق روغن ترمز) لنتها را به دیسک میفشارد. اگر کالیپر خراب شود، عملکرد ترمز ضعیف شده و ایمنی خودرو به خطر میافتد.
انواع کالیپر ترمز
- کالیپر شناور (Floating Caliper): رایج در خودروهای معمولی، با یک یا دو پیستون که در یک طرف دیسک قرار دارند.
- کالیپر ثابت (Fixed Caliper): در خودروهای اسپرت و لوکس، با پیستونهایی در دو طرف دیسک برای ترمزگیری قویتر.
علائم خرابی کالیپر ترمز
خرابی کالیپر ترمز میتواند به کاهش عملکرد ترمز، آسیب به سایر قطعات سیستم ترمز، یا حتی حوادث خطرناک منجر شود. در ادامه، مهمترین علائم خرابی کالیپر ترمز را بررسی میکنیم:
- کشیده شدن خودرو به یک سمت هنگام ترمز گرفتن
- علت: اگر کالیپر در یکی از چرخها گیر کند یا به درستی کار نکند، فشار ترمز روی چرخها نامتعادل میشود و خودرو به یک سمت (معمولاً سمت کالیپر معیوب) کشیده میشود.
- مثال: هنگام ترمز گرفتن، خودرو به چپ یا راست منحرف میشود، حتی اگر فرمان را صاف نگه دارید.
- صدای خرابی کالیپر ترمز؛ صدای غیرعادی (جیغ، خرخر یا ساییدگی)
- علت: گیر کردن پیستون کالیپر یا سایش ناهموار لنتها میتواند باعث ایجاد صداهای غیرعادی مانند جیغ، خرخر یا صدای فلز روی فلز شود.
- مثال: هنگام ترمز گرفتن، صدای سایش یا جیرجیر از چرخها شنیده میشود.
- لرزش پدال ترمز یا فرمان
- علت: اگر کالیپر به درستی لنتها را به دیسک فشار ندهد، ترمزگیری ناپایدار شده و لرزش در پدال ترمز یا فرمان احساس میشود.
- مثال: هنگام ترمز گرفتن در سرعت بالا، پدال یا فرمان میلرزد.
- کاهش قدرت ترمز
- علت: کالیپر معیوب ممکن است نتواند فشار کافی به لنتها وارد کند، که باعث میشود ترمز ضعیف عمل کند یا مسافت توقف طولانیتر شود.
- مثال: برای توقف کامل، باید پدال ترمز را عمیقتر فشار دهید.
- نشتی روغن ترمز
- علت: خرابی مهر و موم (سیل) یا پیستون کالیپر میتواند باعث نشت روغن ترمز شود، که فشار هیدرولیکی سیستم را کاهش میدهد.
- مثال: لکههای روغن زیر خودرو (نزدیک چرخها) یا کاهش سطح روغن ترمز در مخزن.
- بوی سوختگی یا دود از چرخها
- علت: اگر کالیپر گیر کند و لنتها بهطور مداوم با دیسک درگیر باشند، اصطکاک بیش از حد باعث گرمای زیاد، بوی سوختگی یا حتی دود میشود.
- مثال: پس از رانندگی، بوی سوختگی از یکی از چرخها احساس میشود.
- سایش ناهموار لنتهای ترمز
- علت: کالیپر معیوب ممکن است فشار نامناسبی به لنتها وارد کند، که باعث سایش نابرابر یا سریعتر لنتها در یک چرخ میشود.
- مثال: هنگام تعویض لنتها، متوجه میشوید لنتهای یک چرخ بسیار نازکتر از بقیه هستند.
- گرمای بیش از حد در چرخها
- علت: گیر کردن کالیپر باعث اصطکاک مداوم لنت و دیسک میشود، که چرخ را بیش از حد داغ میکند.
- مثال: پس از رانندگی، رینگ یکی از چرخها بهطور غیرعادی داغ است.
اقدامات در صورت مشاهده علائم خرابی
اگر هر یک از علائم بالا را مشاهده کردید، اقدامات زیر را انجام دهید:
- توقف رانندگی در صورت خطر: اگر خودرو به شدت به یک سمت کشیده میشود یا ترمز بهدرستی کار نمیکند، رانندگی را متوقف کنید.
- بررسی سطح روغن ترمز: سطح روغن ترمز را در مخزن چک کنید و در صورت کم بودن، نشتی را بررسی کنید.
- بازدید توسط مکانیک: کالیپر و سیستم ترمز باید توسط یک مکانیک حرفهای بررسی شود.
- تعویض قطعات معیوب: ممکن است نیاز به تعویض کالیپر، لنتها، یا دیسک ترمز باشد.
- تمیز کردن و روغنکاری: گاهی تمیز کردن و روغنکاری ریلها یا پیستون کالیپر مشکل را حل میکند.
نکات نگهداری از کالیپر ترمز
- بررسی دورهای سیستم ترمز: در سرویسهای منظم (هر 10,000 تا 15,000 کیلومتر)، لنتها، دیسکها و کالیپرها را چک کنید.
- تعویض روغن ترمز: روغن ترمز را هر 2 سال یا طبق توصیه سازنده تعویض کنید تا از خوردگی کالیپر جلوگیری شود.
- تمیز نگه داشتن کالیپر: گرد و غبار و آلودگی روی کالیپر میتواند باعث گیر کردن پیستون شود.
- استفاده از قطعات باکیفیت: در صورت تعویض، از کالیپرها و لنتهای استاندارد و باکیفیت استفاده کنید.
- توجه به علائم هشدار: هرگونه تغییر در عملکرد ترمز را جدی بگیرید و فوراً بررسی کنید.
